نقشه برداران دانشکده سازمان نقشه برداری کشور

کاربرد های  GIS 

سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS):
استفاده از سيستم‌های جغرافيايی در دهه ۱۹۸۰ گسترش فوق العاده ای يافته است بطوری كه در كشورهای پيشرفته، اكثر دانشگاه‌ها، سازمان‌های تجاری و دولت‌ها از اين سيستم براي مقاصد گوناگونی استفاده می كنند. تعاريف مختلفي از سيستم اطلاعات جغرافيايي ارائه شده است كه جامع ترين آن بشرح زير است:
مجموعه سازمان يافته اي از سخت افزار و نرم افزار كامپيوتري، اطلاعات جغرافيايي و افراد متخصصي است كه به منظوركسب، ذخيره، بهنگام سازي، پردازش، تحليل و ارائه كليه اشكال اطلاعات جغرافيايي طراحي و ايجاد شده است.

توانايي سيستم اطلاعات جغرافيايي عبارت است از:

انجام عمليات فضايي:

در يك سيستم اطلاعات جغرافيايي امكان تحليل همگاني و فضايي عوارض و روابط ميان آنها، براساس مختصات جغرافيايي وجود دارد.
ارتباط و پيوند انواع اطلاعات :

در يك سيستم جغرافيايي امكان پيوند ميان مجموعه هاي گوناگوني از اطلاعات جغرافيايي با اهداف مختلف تحليلي وجود دارد. 
ذخيره اطلاعات نقشه اي :

در اين سيستم، امكان ذخيره انواع نقشه هاي شماتيك به شكل فايل هاي كامپيوتري وجود دارد به طوري كه قابل استفاده براي تلفيق و تحليل كامپيوتري مي باشند.

سؤالاتی كه سيستم اطلاعات جغرافيايی قادر به پاسخ گوئي است:

سؤالات مربوط به يك مكان :
در يك مكان مشخص چه چيزي وجود دارد؟ اين اولين سؤالي است كه در يك سيستم GIS قادر به جوابگويي به آن مي باشد. يك مكان مي تواند به طرق مختلفي در سيستم تعريف شود مثلاً با نام مكان، كد مختصات جغرافيايي(طول و عرض جغرافيايي).

سؤالات شرطي :يافتن مكاني كه شرايط معيني را در بر دارد. اين سؤال بر عكس سؤال اول است كه با مشخص كردن يك مكان، آنچه كه در آن مكان وجود دارد شناسايي مي شود. در حالي كه طبق اين سؤال، مي خواهيد مكاني را پيدا كنيد كه پديده ويژه اي در آن وجود دارد. پاسخ گوئي به اين سؤال به تحليل فضائي نياز دارد. به عنوان مثال، پيدا كردن منطقه اي كه جنگل نباشد، مساحت آن حداقل يك هكتار باشد، در فاصله ۱۰۰ متري جاده قرار گرفته باشد و خاك آن نيز براي ساختمان سازي مناسب باشد. در اين سؤال چهار شرط مطرح شده است كه نماينده ويژگيهاي همگان مورد نظر مي باشد. GIS قادر به يافتن چنين مكاني با توجه به شرايط تعيين شده مي باشد.

بررسي روند (Trend) :

از گذشته تاكنون چه تغييراتي درمكان يا در سطح معيني به وقوع پيوسته است؟ در واقع اين سؤال تركيبي از دو سؤال قبل است يعني سيستم بايد مكان­هایي را كه طي دوره معين زماني دچار تغييراتي شده اند (شرط) شناسائي نمايد. به عبارت ديگر تركيب سؤال مكان وشرط معين (تغيير) كه با ذخيره اطلاعات نقشه اي يك منطقه در دو دوره زماني متفاوت قابل پرسش است.

الگو (Pattern) :

چه الگوي فضائي وجود دارد؟ اين سؤال بسيار پيچيده است. به عنوان مثال مي توان پرسيد كه آيا سرطان عامل عمده مرگ و مير در بين ساكنان مناطق نزديك به يك نيروگاه اتمي است؟ در اين رابطه سؤالات متعددي بسته به نوع سيستم و كاربرد آن قابل طرح مي باشد، كه سيستم قادر به پاسخگوئي به آنها مي باشد. در اين تحليل مجموعه اي از اطلاعات مكاني (نقشه) و ساير اطلاعات تشريحي در زمينه مورد بررسي بايستي در سيستم ذخيره شوند.

مدل سازي :
سؤال چه خواهد شد اگر؟ اين سؤال عمدتاً به برنامه ريزي و همچنين به بررسي اثرات اجراي برنامه ها مربوط مي شود. به عنوان مثال احداث يك جاده چه اثراتي بر پيرامون خواهد داشت؟ پاسخگوئي به اينگونه سؤالات به در دسترس بودن مجموعه اي از اطلاعات جغرافيايي وساير اطلاعات(اطلاعات علمي) بستگي دارد، كه در يك سيستم اطلاعات جغرافيايي به شكل مناسبي گرد آوري، ذخيره، نگهداري و سازمان دهي مي شود به طوري كه بتواند در تحليل هاي مختلف مورد استفاده قرار گيرد.

کاربرد GIS در صنعت برق:

بهره برداری و توسعه صنعت برق كشور در جهت افزايش بازدهی و بهره وری از شبكه سراسری برق و تاسيسات انتقال و توزيع نيروی برق و تامين نياز مشتركان، لزوم به خدمت گيري يك تفكر سيستمی، جامع و بهينه در صنعت برق را روز به روز با اهميت تر می‌سازد.

از طرف ديگر، با توجه به ماهيت مكان مرجع بودن اطلاعات صنعت برق از جمله خطوط و شبكه انتقال و توزيع و فوق توزيع نيرو و گستردگي جغرافيايی اين اطلاعات در سطح زمين و لزوم استفاده از آنها در جهت افزايش خدمت رساني به مشتركان، نياز بكارگيری ابزارهای تحليلي و تصميم گيری را بيش از پيش مشخص ساخته است.

بر اين اساس، در سالهاي اخير سيستمهاي اطلاعات مکانی(GIS) بعنوان ابزار قدرتمندي در كليه تصيميم گيری‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.

سيستم اطلاعات جغرافيايی شامل مجموعه كاملی از مولفه های سخت افزار، نرم افزار، داده و كاربر به منظورگردآوری، ذخيره سازي، بهنگام سازی، پردازش، بازيافت، تجزيه وتحليل و ارائه خروجيهاي مختلف اطلاعات مكان مرجع، طراحي و ايجاد شده است.

سيستم اطلاعات جغرافيايي شامل مجموعه كاملي از مولفه هاي سخت افزار، نرم افزار، داده و كاربر به منظورگردآوري، ذخيره سازي، بهنگام سازي، پردازش، بازيافت، تجزيه وتحليل و ارائه خروجيهاي مختلف اطلاعات مكان مرجع، طراحي و ايجاد شده است.

تهيه پايگاه اطلاعاتي مكاني و توصيفي، اندازه گيري فاصله عوارض مختلف از يكديگر و از ديگر عوارض از قبيل گسلها، نقاط مسكوني، ايجاد پرس و جو (Query) در يك لايه اطلاعاتي و يا بين چندين لايه با استفاده از توابع منطقي، ايجاد نقشه هاي محدوديت براي عوارض مختلف از جمله پستها، نيروگاهها و ...، امكان ترسيم مناطق حائل و حريم پيرامون عوارض مورد نظر بر طبق استانداردها و شرايط مورد نظر و ذخيره نتايج به فرمت لايه هاي اطلاعاتي، نمايش سه بعدي زمين، آناليزهاي فضائي و رويهم گذاري لايه هاي مختلف به منظور انجام مدلسازي جهت رفع مشكلات از جمله كاربردهاي GIS در صنعت برق به شمار مي رود.

همچنين مسير يابي بهينه خطوط انتقال،مكان يابي مناطق مناسب جهت احداث نيروگاه‌ها، پست‌ها، تاسيسات جديد و ...، مديريت اتقاقات شبكه انتقال نيرو، مديرت بحران و ريسك شبكه برق، امكان برآورد بار در محيط های دو بعدي و سه بعدي، امكان مشاهده پراكنش جغرافيايي بار،امكان ارائه خدمات مذكور به ساير استفاده كنندگان از طريق سيستم‌های تحت وب، انجام ارزيابي‌های زيست محيطي پيرامون نيروگاهها، بررسي روند تغيير كاربري اراضي و پيش بيني اين تغييرات براي آينده، ارزيابي امكانات و محدوديت‌های توسعه آتي واحدها و ظرفيت‌های نيروگاهی از ديگر موارد استفاده GIS در صنعت برق به شمار مي‌رود.

کاربرد سیستم‌­های اطلاعات مکانی(GIS) در هیدرولوژی و مدیریت منابع آب:

سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به ابزاری مفید و مهم در هیدرولوژی (hydrology) و برای هیدرولوژیست ها در مطالعه علمی و مدیریت منابع آب تبدیل شده است. تغییرات آب و هوا و تقاضاهای بیشتر بر روی منابع آب نیازمند آگاهی بیشتری از یکی حیاتی ترین منابع ما یعنی آب است.

همانطور که هر هیدرولوژیستی می‌داند، آب به طور مداوم در حال حرکت است. از آنجا که ظهور آب در طول چرخه هیدرولوژیکی (hydrologic cycle) از جهت فضایی و زمانی تغییر می‌کند، مطالعه تغییرات آن با استفاده از GIS امری کاملا عملی است. سیستم های GIS قبلا عمدتا کار آن ها نمایش جغرافیایی از عوارض هیدرولوژیکی بود. امروزه، GIS به طور فزاینده ای پویا شده، و شکاف میان داده‌های تاریخی و داده‌های کنونی از واقعیت‌های هیدرولوژیکی را کاسته است.

در چرخه اصلی آب، ورودی برابر با خروجی به اضافه یا منهای مقدار تغییر در ذخیره سازی است. هیدرولوژیست‌ها در زمان مطالعه حوضه های آبخیز (watershed) از یک بودجه هیدرولوژیکی استفاده می کنند. حوضه آبخیز یک منطقه فضایی است و وجود آب در سراسر فضای آن با گذشت زمان تفاوت می کند. در بودجه هیدرولوژیکی، ورودی‌هایی مانند بارش (precipitation)، جریان های سطحی به درون حوزه ، و جریان آبهای زیرزمینی به درون حوزه وجود دارند. خروجی ها نیز تبخیر و تعرق (evapotranspiration)، نفوذ (infiltration)، رواناب (runoff) سطحی، و جریان آبهای سطحی / زیرزمینی به بیرون هستند. همه این مقدارها، از جمله مقدار ذخیره سازی، می تواند اندازه گیری و یا تخمین زده شود، و ویژگی های آن ها نیز می تواند به صورت گرافیکی در GIS نمایش داده شده و مورد مطالعه قرار گیرد.

به عنوان زیر مجموعه ای از هیدرولوژی، هیدروژئولوژی (hydrogeology) با بروز، توزیع، و حرکت آبهای زیرزمینی سروکار دارد. علاوه بر این، hydrogeology با شیوه ای که در آن آب های زیرزمینی ذخیره می شود و نحوه در دسترس بودن این آب ها نیز در ارتباط است. ویژگی های آبهای زیرزمینی به آسانی می تواند ورودی GIS برای مطالعات بیشتر و مدیریت منابع آب باشد. از آنجا که ۹۸ درصد از آب شیرین موجود در جهان آبهای زیرزمینی است، لازم است تا نگاه دقیق تری به نحوه آرایش و صورت بندی آن داشته باشیم.

کاربرد سیستم­های اطلاعات مکانی (GIS) در مدیریت منابع آب های سطحی:

در GIS لایه هایی هستند که موقعیت آبراهه ها، گیج های اندازه گیری و یا سایت های اندازه گیری و کنترل را نشان می دهند. همچنین این امکان وجود دارد تا داده های سنجش از دور (Remote Sensing) نیز به GIS لینک شوند. در GIS، این امکان وجود دارد که با لینک مستقیم، از طریق اینترنت به اطلاعات در زمان واقعی دسترسی پیدا کرد. همه این داده ها برای تجزیه و تحلیل در GIS حاضر هستند، و نمایشی فضایی از آنچه در قالب جدول است ارائه می کنند.

توانایی GIS بیشتر در نمایش داده های مکانی (Spatial) است تا داده های زمانمند (Temporal).توسط GIS ، می توان حوزه آبریز (watershed) را تعیین و ترسیم کرد. داده های مدل رقومی ارتفاع (DEM) به وسیله داده های هیدروگرافی طبقه بندی می شوند تا بدین وسیله مرزهای حوضه تعیین شود. تعیین حوزه به هیدرولوژیست ها یا مدیران منابع آب کمک می کند تا بفهمند رواناب (runoff) حاصل از بارش (precipitation) و ذوب برف در نهایت در کجا تخلیه خواهد شد. در مورد ذوب برف، پوشش برف ممکن است از ایستگاه زمینی و یا از طریق سنجش از دور تعیین شده و به عنوان ورودی به سیستم GIS وارد شود تا مقدار آب در دسترس برای استفاده در شهرها، استفاده در کشاورزی، و استفاده در زیستگاه های محیط زیست تعیین و یا پیش بینی شود.

یکی دیگر از کاربردهای مفید GIS مربوط به بارش است، اما در مورد بقیه داده های هیدرولوژیکی (تبخیر و تعرق، نفوذ، و آبهای زیرزمینی) نیز قضیه به همین ترتیب است. بارش یک رویداد منطقه ای است که با استفاده از داده هایی که در موقعیت های نقطه ای اخذ شده اند اندازه گیری می شود. مشکل استفاده از داده های نقطه ای در برونیابی (extrapolation) این اندازه گیری های نقطه ای و تشکیل سطح از آن ها نهفته است یکی از روش های مفید در برونیابی داده ها، ساخت چند ضلعی های Thiessen است که فاصله و هندسه را از نقاط در یک سطح دو بعدی ارزیابی می کند و محدوده هایی را تعیین می کند که به هرکدام از آن ها مقدار بارش خاصی تخصیص می یابد.

پس از تجزیه و تحلیل و انتخاب داده های هیدرولوژیک که دارای نمایش مکانی هستند، گام بعدی که از لحاظ پیچیدگی نیز در سطح بالاتری قرار دارد عبارت است از نمایش نسخه ای معرف از واقعیت هیدرولوژیکی و احتمالا ادغام آن با یک مدل عددی و یا هر مدل دیگری که به پیش بینی آنچه ممکن است اتفاق بیافتد کمک می کند. مثلا فرض کنید X مقدار بارش باران رخ می دهد. حال سوال این است که رواناب حاصله پس از عبور از یک سیستم آب و هوایی معین چه مقدار خواهد بود؟ یک روش برای انجام این کار اتصال مدل داده GIS به یک مدل شبیه سازی خواهد بود. مدل داده GIS همه عوارض سطحی مربوط به آب به همراه فیلدهایی توصیفی که بیانگر داده های هیدرولوژیکی گذشته و حال است را دارا می باشد. این مدل داده همه داده های لازم برای رسیدن به تصویری که معرف واقعیت هیدرولوژیکی جهت نمایش و تجزیه و تحلیل باشد را در خود دارد.

با ترکیب تکنولوژی GIS با داده های هیدرولوژیکی، امکان نمایش، توضیح و تفسیر اثرات تغییر کاربری زمین و پوشش گیاهی در مقیاس حوضه های آبریز مهیا شده است. به عنوان مثال، با فشارهای فزاینده ای که برروی منابع آب وجود دارد تمایلات برای اطلاع از نحوه تاثیر گسترش جنگل بر بازده آبی نیز فزونی سافته است. اگر روند پوشش گیاهی در بلند مدت در حوضه های آبریز سنجیده شود، می توان تغییرات دراز مدت پوشش گیاهی را با تغییرات در کاربری اراضی مقایسه آماری کرد تا برای مثال، تعیین کنیم که آیا گسترش جنگل واقعا آنطور که تصور می شود جریان آب های سطحی را کاهش داده است یا خیر. در نتیجه با استفاده از داده های GIS همراه با داده های هیدرولوژی می توان تصمیم گیری مناسبی برای منابع آب داشت؛ تصمیم گیری ای که هزینه های به مراتب کمتری نسبت به روش های سنتی دارد.

کاربرد سیستم­های اطلاعات مکانی (GIS) در مدیریت منابع آب های زیرزمینی:

همانطور که قبلا ذکر شد، ۹۸ درصد از منابع آب های شیرین (منهای یخ های قطبی و یخبندان) که برای استفاده انسان و محیط زیست در دسترس است آبهای زیرزمینی است. با افزایش مطالبات از منابع آب سطحی، به احتمال زیاد تقاضا برای آبهای زیرزمینی نیز افزایش خواهد یافت. در بعضی از نقاط، این منابع در حال حاضر به شدت مورد بهره برداری، و حتی سوء مدیریت قرار گرفته است. اگر چه جریان آبهای زیرزمینی مثل جریان آب های سطحی آشکار نیست، با این حال آبهای زیرزمینی نیز می تواند به عنوان یک مسئله مکانی در GIS مشخص شده و توسط دانشمندان و مدیران منابع طبیعی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

می توان گفت که ارائه تصویری از آبهای زیرزمینی پیچیده تر از نمایش آب های سطحی است. این دو منابع مطمئنا جدا از هم نیستند، زیرا می دانیم که آب های سطحی آبهای زیرزمینی را شارژ می کنند و آبهای زیرزمینی نیز زمانی که جریان می یابد آب های سطحی را تامین می کنند و این از جنبه های مهم چرخه هیدرولوژیکی است. آبهای زیرزمینی بسیار آهسته تر از سطح آب حرکت می کند، تقریبا کمتر از یک متر در هر روز تا شاید صد متر در هر روز، و جریان آن نیز ۳ بعدی است. در مقابل، جریان آب های سطحی بسیار سریعتر و دو بعدی است. جریان آب های زیرزمینی، تابعی از زمین شناسی و کل انرژی پتانسیل موجود در یک مکان است. آب های زیرزمینی از ارتفاع بالاتر به ارتفاع پایین تر و در طول مسیر دیکته شده توسط زمین شناسی جریان می یابد. مقدار فشار، خصوصیات زمین شناسی، جهت جریان آب زیرزمینی، حتی ارتفاع جدول آب (water table) و محل آبخوان ها از جمله ورودی هایی است که می تواند به طور مکانی در GIS ارائه شده و برای تجزیه و تحلیل، مدیریت در دسترس بودن آب و کیفیت آب، و فعالیت های کاربری اراضی مورد استفاده قرار گیرد.

مقدار بسیار زیادی داده در مورد چاه ها موجود است مانند موقعیت، عمق آب، چینه شناسی زمین، کیفیت آب ، ویژگی های آبخوان (aquifer)، و الی آخر. این حجم داده ها را می توان در یک سیستم GIS مدیریت کرد و برای نمایش ویژگی های مکانی که برای تجزیه و تحلیل و برنامه ریزی منابع آب مهم هستند، آن ها را دستکاری و کم و زیاد نمود. برای مثال، در یکی از کاربردهای ساده GIS، اثر یک چاه جدید را می توان در آبهای زیرزمینی موجود و آب های سطحی مورد مطالعه قرار داد. تصمیم گیرندگان می توانند نتایج حاصل از این مطالعه را استفاده کنند تا ببینند آیا باید حفاری را ادامه داد یا نه.

یکی از کاربردهای مفیدGIS ، مربوط به کیفیت آب در آبهای زیرزمینی است. برای ساخت و ساز، مکانیابی کارخانجات صنعتی، محل های دفن زباله، فعالیتهای کشاورزی، و منابع بالقوه دیگر آلودگی آبهای زیرزمینی، مهم است که بدانید چگونه منابع آبهای زیرزمینی موجود تحت تاثیر قرار می گیرند و یا در معرض تاثیرپذیری خواهند بود. علاوه بر این، در مورد آلودگی آبهای زیرزمینی و نیاز به مهار و پاکسازی از آلاینده، چارچوب موجود از سیستم آبهای زیرزمینی در برنامه ریزی اقدامات بازسازی بسیار با ارزش خواهد بود. سیستم­های اطلاعات مکانی (GIS) می تواند حلقه نهایی در شبیه سازی مدل آبهای زیرزمینی باشد؛ مدلی که برای جذب کامل آلاینده ها ابداع شده است. مثالی دیگر از کاربرد GIS، مشکل شایعی است که در ارتباط با پمپاژ آب های زیرزمینی و فرونشست زمین و یا تعدی به حریم مناطق ساحلی وجود دارد. مناطقی که بیش از حد پمپاژ آبهای زیرزمینی در آن ها رخ دهد ممکن است فروکش کرده، و هنگامی که در نزدیکی دریا این عمل واقع شود، ممکن است باعث سیل شود. همچنین، پمپاژ بیش از حد آبهای زیرزمینی در مناطق ساحلی ممکن است مشکلات دیگری نیز به ارمغان بیاورد. به طور کلی، گسترش آب شور از ساحل در زیر سطح زمین بستگی به فاصله از ساحل دارد. پمپاژ بیش از حد آبهای زیرزمینی می توانند آب شور را به موقعیتی بالاتر بکشاند و آبخوان را آلوده سازد. مطالعه دقیق و مدیریت آبهای زیرزمینی در GIS و یا با داده هایی که در GIS مدل شده اند می تواند از این مشکلات جلوگیری کرده یا آن ها را کاهش دهد.

رئوس مطالبی که در این وزارت در ارتباط با سیستم های اطلاعات مکانی جای کار دارند:

مدیریت سیستم ها و ومنابع آبی
مدیریت حوضه­های آبریز
مدلسازی هیدرولوژیکی و هیدرولیک
بهبود کیفیت آب
مدیریت و هدایت سیلاب ها
تعیین مکان بهینه سدها
تخصیص منابع آبی، برنامه­ریزی و مدلسازی توزیع
تحلیل و مدیریت شبکه های آب و فاضلاب
مدیریت آب­های زیر زمینی و جلوگیری از آلودگی آنها
طراحی بهینه شبکه­های توزیع آب و تعیین مسیر بهینه خطوط انتقال شبکه آب
تحلیل شبکه های خطوط انتقال نیرو
تعیین مکان­های مناسب جهت احداث نیروگاه­ها
ارزیابی اثرات زیست محیطی استفاده از انرژی
تعیین مکان بهینه استقرار توربین های بادی
...

بررسی یک مورد کاربردی :

با توجه به کاربرد های سیستم اطلاعات مکانی GIS به یک مورد خاص که به دغده ملی تبدیل گردیده مسئله خشک شدن دریاچه ارومیه میباشد.

با توجه به اخبار و دیدگاه های عمومی ، علمی و سیاسی در سایتهای مختلف و تشکیل گروه های متخصص و فراخوان مقالات متنوع از مراکز مختلف جهت تجزیه و تحلیل یک مشکل ملی احساس نیاز به یک سیستم اطلاع دهنده از قبل و هشدار دهنده که با زمین و عوارض آن مبتنی برعکسهای هوایی و ماهواره ای اتفاقات مهم در آن مانند حرکات گسلها و وقوع سونامی ها در ارتباط باشد مشخص میشود .این سیستم باید مبتنی بر اطلاعات به روز و دقیق و صحیح و قابل استناد بوده که برای هر بحران در شرف وقوع سیستم هشدار دهنده داشته و قابلیت تصمیم گیری با انواع سناریوهای از پیش تعیین شده و یا تصمیمات آنی باشد و نتایج آن را برای تصمیمات بلند مدت مورد تجزیه و تحلیل قرارداده و به اطلاع مدیران ارشد سیستم برساند.و لذا تنها سیستمی که سالهاست به کمک متخصصان خارجی میرسد و آنها را برای یک بحران آماده میکند سیستم GIS میباشد چناچه در وقوع بحران فوکوشیما در ژاپن این سیستم سریعا جهت مکانیابی جهت استقرار آسیب دیدگان و شناسایی حجم و محیط آسیب دیده وارد عمل گردید همچنین با توجه به عکسهای ماهواه ای دریاچه ارومیه در تاریخهای که برداشت شده میتوانستیم نسبت به وقوع این بحران با آمادگی کامل برخورد نماییم.در این زمینه حتی میتوان یک قدم پیشتر در زمان احداث سدها به مدلهای تغییرات حوضه های آبریز از لحاظ زمین شناختی پرداخته و از تمام موارد ایجاد تغییرات با خبر شد . در این زمینه با استفتده از نرم افزارهای گوناگون شبیه ساز مبتنی بر مدلهای زمین شناختی و زیست محیطی نتایج را بررسی نموده و انواع سناریوهای منتجه را اجرا و تصمیم نهایی و بهینه را اتخاذ نمود .

این سیستم قابلیت لینک به انواع نرم افزار های علمی و محاسباتی و هواشناسی را دارا بوده و در موقع لزوم میتوان با نوشتن انواع برنامه های اسکریپت سیستم را بومی سازی نمود.

لطفا بر روی آیکن گوگل پلاس (g+1) کلیک نمایید و  ما را در گوگل محبوب کنید .

:: برچسب‌ها: