نقشه برداران دانشکده سازمان نقشه برداری کشور

وب سایت تخصصی مهندسین نقشه بردار دانشکده سازمان نقشه برداری کشور

عضو شوید

عضویت سریع

اولين گام و مهمترين كار نقشه‌برداري در پروژه سد، ايجاد يك شبكه قوي نقاط بنچ مارك نقشه‌برداري مي باشد. به طوري كه شبكه نقاط فوق علاوه بر داشتن شرايط رياضي يك شبكه مثلث‌بندي، تا انتهاي پروژه در معرض تخريب قرار نگيرند. براي اين منظور ابتدا محل نقاط به اتفاق نقشه‌بردار نظارت تعيين و بتن ريزي مي گردد.

سپس جهت كنترل دقيق و محاسبة مختصات واقعي نقاط نسبت به پليگون‌بندي شامل عمليات قرائت زوايا در چند كوپل بر فواصل افقي و قائم در تمام ايستگاهها و سپس مختصات X و Y و Z شبكه فوق با استفاده از دو بنچ مارك تحويلي دستگاه نظارت محاسبه و كليه عمليات توسط نقشه‌بردار نظارت كنترل و در نتيجه مختصات بدست آمده تاييد و صورت جلسه مي گردد.

پس از ايجاد شبكه مختصات، جهت انجام عمليات خاكبرداري سازه‌ها، اولين كار نقشه‌برداري تعيين حد و حدود و سر ترانشه‌هاي خاكبرداري مي باشد.

براي اين منظور از دوربين توتال كه قابليت‌هاي زيادي دارد استفاده مي گردد. يكي از قابليت‌هاي اين دوربين محاسبه فاصله عمود هر نقطه نسبت به يك محور مشخص و همچنين كيلومتراژ همان نقطه تا ابتداي محور است. اين قابليت دوربين كه به برنامه افست- لاين در دوربين معروف است بيشترين كاربرد را در انجام عمليات نقشه‌برداري سد دارد. به اين ترتيب مختصات ابتدا و انتهاي سرريز در محور را به دوربين داده و سپس مي‌توان با گرفتن ژالن در هر نقطه، فاصله از محور و ارتفاع و كيلومتراژ آن را بوسيله توتال تعيين نمود، با توجه به داشتن اطلاعات نقشه‌اي كه در آن ابعاد سازه‌ها مشخص است مي‌توان سرترانشه را پس از چند بار قرائت ژالن و سعي و خطا تعيين نمود. در ضمن براي كنترل شيب ترانشه‌ها هم از اين روش استفاده مي‌شود.

يكي ديگر از عمليات نقشه‌برداري كه توسط اكيپ نقشه‌بردار انجام مي‌شود، برداشت سطح سنگ غير انفجاري و انفجاري به اتفاق زمين شناس نظارت و پيمانكار است كه براي اين منظور ابتدا نقاط سنگ هوازده و انفجاري توسط زمين شناس‌ها تعيين و به اتفاق نقشه‌بردار نظارت، برداشت مي‌شود كه پس از اتمام عمليات، مختصات نقاط فوق توسط نقشه‌بردار و زمين شناس نظارت تاييد مي‌گردد.

از مراحل ديگر عمليات نقشه‌برداري، تعيين محل كليدهاي برشي اسلبها جهت حفاري و سپس برداشت مشترك توپوگرافي دقيق از كف اسلبها قبل از اجراي بتن مگر، جهت محاسبه حجم آن و مشخص نمودن ارتفاع بتن مگر در روي قالب‌ها و يا انكرهايي است كه براي همين منظور نصب مي‌شوند. لازم به توضيح است كه تمامي عمليات حفاري و سنگبرداري تا رسيدن به تراز كف توسط اكيپ نقشه‌برداري كنترل مي شود. پس از اجراي بتن مگر، تعيين و پياده كردن محل و آرايش انكراژهاي كف اسلب و كف كليد جهت حفاري چالها، توسط نقشه‌بردار ابتدا محدوده اسلب بوسيله ميخ فولادي مشخص مي گردد كه از اين ميخها جهت آرماتوربندي و قالب‌بندي هم استفاده مي‌شود و پس از آن آرايش چالها در همان در همان اسلب مشخص مي‌گردد.

پس از اتمام قالب‌بندي، كنترل گوشه‌هاي قالب و تعيين تراز بتن اصلي براي نصب شمشه‌هاي تراز انجام مي‌گيرد كه بعد از نصب شمشه‌ها و كنترل تراز آنها، موقعيت قالب و ارتفاع شمشه‌ها جهت بررسي و تاييد به نقشه‌بردار نظارت تحويل داده مي شود.

بخش ديگر از سازه‌هاي سد كه مي توان تونل‌ها و شافت مي باشد كه نقشه برداري اين بخشها بر عهده اكيپ نقشه برداري جداگانه اي مي باشد. ذيلا عمليات نقشه‌برداري اين سازه‌ها به طور اختصار شرح داده مي‌شود.

همانند سرريز اولين كار نقشه‌برداري در اين بخشها تعيين سر ترانشه‌ها جهت حفاري و برداشت مشترك توپوگرافي زمين طبيعي و نيز برداشت‌هاي سنگ هوازده و انفجاري به طريقه گفته شده مي باشد.

همچنين كنترل مرحله به مرحله شيب ترانشه‌هاي خاكبرداري تنه سد تا رسيدن به تراز مورد نياز با استفاده از دوربين توتال استيشن ليزري صورت مي گيرد. پس از اتمام خاكبرداري و سنگ برداري بدنه سد در قسمت‌هايي كه محل شافت آبگير و هسته مي باشد موقعيت و سر ترانشه‌هاي آنها توسط اكيپ نقشه‌برداري پياده مي گردد كه امور نقشه‌برداري كه جهت هر كدام از سازه‌هاي فوق انجام مي‌شود به اختصار شرح داده مي‌‌‌شود.

1- تونل‌ها و شافت

پس از پياده كردن مركز تونل بوسيله دوربين توتال با توجه به عمق تونل و در نتيجه عدم پياده كردن مركز بوسيله توتال در ترازهاي پايين اقدام به نصب دو عدد رفرنس در قطر تونل به فاصله مشخص از مركز مي شود كه بعدا" بتوان بوسيله شاقول محل مركز را مشخص و سپس اقدام به كنترل حفاري انجام شده و همچنين برداشت ديواره نمود.

فاصله هر كدام از رفرنسها از محور حدود 2 متر مي باشد كه براي استفاده از اين رفرنس‌ها و پياده كردن مركز از دو عدد قوطي 4*8 كه بهم جوش شده استفاده مي شود. در قوطي مزبور سه سوراخ تعبيه مي‌گردد. سوراخ‌هاي ابتدا و انتها مربوط به استقرار قوطي در محل ميلگرد رفرنس و سوراخ وسط كه در حقيقت مركز تونل ميباشد جهت عبور نخ شاقول مي باشد كه جزئيات در شكل نشان داده شده است. نحوه كار به اين صورت است كه ابتدا پروفيل در محل خود توسط چند كارگر نصب مي‌شود و سپس با توجه به ارتفاع حفاري تونل اندازه نخ شاقول مي‌گردد. لازم به توضيح است براي استهلاك نوسانات شاقول داخل ظرفي پر از روغن قرار داده مي‌شود و سپس اقدام به كنترل ديوارها و برطرف كردن كسر حفاري مي‌شود. جهت كنترل قالب تونل هنگام بتن ريزي با توجه به اينكه از سيستم قالب ريلي استفاده مي‌شود، مي توان به جاي سيستم فوق كه زمان‌بر مي باشد از 4 رفرنس كه تقاطع آنها مركز تونل را تعيين مي‌كند استفاده نمود.

لازم به توضيح است 4 رفرنس زده شده با هم كاملا"‌با هم تراز نصب مي شوند. نحوه كار با اين سيستم به اين شكل است كه در محل تقاطع ريسمان‌ها حلقه‌اي تعبيه مي گردد كه ريسمان شاقول از داخل آن عبور مي‌كند. ابتدا دو ريسمان به B1 و B2 بسته مي‌شوند. سپس نخ دو سر ديگر ريسمان‌ها را از حلقه شاقول عبور داده و با بستن دو سر ديگر ريسمان به B3 و B4 و كشيدن آنها حلقه در مركز و تقاطع دو ريسمان قرار مي‌گيرد. براي اطمينان از قرار گرفتن شاقول در مركز از دو دوربين تئودوليت روي دو عدد رفرنس استفاده مي‌شود. با توجه به اينكه در بتن‌ريزي تونل از قالب ريلي استفاده مي‌شود، اكيپ نقشه‌برداري قالب را هر دو ساعت با روش فوق كنترل و تصحيح مي‌نمايد.

استفاده از روش‌هاي كنترل توسط شاقول تا انتهاي عمليات اجرايي تونل آبگير ادامه دارد و پس از اتمام تونل و شروع شفت قائم با توجه به اينكه سازه فوق با دوربين قابل رويت مي باشد، كنترل توسط دوربين انجام مي‌گيرد. جهت ادامه كار تا پايان عمليات اجرايي شفت قائم از دوربين توتال با روش افست- لاين استفاده مي شود. به اين ترتيب كه محور شفت و تونل آبگير بعنوان مبنا در نظر گرفته شده و سپس با قرائت افست- لاين 4 نقطه از قالب دايره‌اي شفت ميزان انحراف آن مشخص و تصحيح مي‌گردد و بعد از آن قالب‌هاي بيروني به همين روش كنترل و تصحيح مي‌گردد.

قالب در هر ليفت بصورت مشترك و به اتفاق نقشه‌بردار نظارت كنترل و در صورت عدم انحراف تحويل و تاييد مي‌گردد.

2- تونل

جهت شروع عمليات اجرايي تونل ابتدا محل سر ترانشه‌هاي پرتال ورودي تونل مشخص و طي مراحل اجراي خاكبرداري شيب‌هاي آن كنترل مي‌گرديد. پس از اتمام پرتال ورودي محور عمودي تونل و مركز قسمت نعل اسبي آن پياده گرديد، بر اساس آن آرايش چال‌هاي استخراجي تونل توسط آتشبار مشخص گرديد. در هر مرحله انفجار و پيشروي محور و مركز و خط حفاري تونل توسط اكيپ نقشه‌بردار مشخص و عمليات فوق تكرار ميگرديد.

لازم به ذكر است با توجه به اينكه امتداد تونل به شافت منتهي مي‌شد نهايت دقت و كنترل در اين مرحله به لحاظ عدم انحراف احتمالي انجام مي‌شد. براي اين منظور در هر 50 متر يك عدد بنچ مارك در كف تونل در راستاي محور زده مي‌شدند. علت انتخاب احداث بنچ مارك در راستاي تونل جلوگيري از تخريب بنچ مارك به علت تردد ماشين‌آلات حفاري در تونل بوده است. دور بنچ مارك زده شده بتن ريزي و به روي آن دريچه‌اي تعبيه مي‌شد.

يكي ديگر از كارهاي نقشه‌برداري در تونل برداشت ديوار و سقف تونل جهت محاسبه احجام اجرايي بوده. براي اين منظور پس از اجراي بتن مگر با دوربين توتال از مقاطع 2 متري به صورت مشترك با نقشه‌بردار نظارت برداشت مي‌گرديد.